Động lực mới tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động từ chuyển đổi số

Kết quả tích cực

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), kết quả nổi bật về CĐS quốc gia năm 2023: Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới xếp hạng Chỉ số Đổi mới sáng tạo của Việt Nam năm 2023 đứng thứ 46, tăng 2 bậc so với năm 2022, liên tiếp duy trì trong nhóm 50 nước dẫn đầu từ năm 2018 đến nay. Liên minh Bưu chính Thế giới xếp hạng chỉ số Bưu chính của Việt Nam năm 2023 đạt cấp độ 6/10, tăng 1 cấp độ so với kỳ đánh giá trước đó vào năm 2021, đứng thứ 46, liên tiếp duy trì trong nhóm 50 nước dẫn đầu từ năm 2018 đến nay. Chỉ số CĐS quốc gia của Việt Nam từ năm 2020 đến năm 2022 tăng 48%, từ 0,48 lên 0,71; năm 2023 chỉ số này dự báo đạt 0,75. Google đánh giá tốc độ phát triển kinh tế số Việt Nam nhanh nhất Đông Nam Á trong 2 năm liên tiếp (2022 đạt 28%, 2023 đạt 19%), cao gấp 3,5 lần tốc độ tăng trưởng GDP.

Thời gian qua, Tập đoàn VNPT đã tích cực hỗ trợ TP Cần Thơ đẩy mạnh CĐS, nhất là xây dựng Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC).

Bộ TT&TT ước tính tỷ trọng kinh tế số trong GDP Việt Nam năm 2023 đạt 16,5%. Tốc độ phát triển kinh tế số của Việt Nam vào khoảng 20%/năm, gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP. Năm 2023, Việt Nam đã có hơn 1.500 doanh nghiệp công nghệ số có doanh thu từ thị trường nước ngoài, tăng hơn 7% so với năm 2022. Tổng doanh thu từ thị trường nước ngoài ước đạt 7,5 tỉ USD, tăng 4% so với năm 2022…

Việt Nam nằm trong nhóm 10 nước dẫn đầu về số lượng lượt tải mới ứng dụng trên thiết bị di động trong 2 năm (2022-2023). Có 3 ứng dụng của cơ quan nhà nước có lượng người dùng lớn là VneID của Bộ Công an, VssID của Bảo hiểm Xã hội và Thanh niên Việt Nam của Trung ương Đoàn. Các tổ chức quốc tế khuyến cáo, Việt Nam cần có chính sách đặc biệt để khuyến khích phát triển và bảo vệ các nền tảng số có quy mô người sử dụng lớn trước sự thâu tóm của nước ngoài, vì đây là một loại tài sản số mới, có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia và chủ quyền số trên không gian mạng.

Đến hết năm 2023, các bộ, ngành đã cắt giảm, đơn giản hóa gần 2.500 quy định kinh doanh, đơn giản hóa 528/1.086 thủ tục hành chính liên quan đến công dân. Việc kết nối, chia sẻ dữ liệu mang lại kết quả cụ thể, giải quyết được các bài toán liên ngành mà trước đây rất khó giải quyết triệt để. Bộ Công an đã tích cực, chủ động trong xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; đây là cơ sở dữ liệu quan trọng, mang tính chất nền tảng để từ đó phát triển các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác. Bộ TT&TT thực hiện tốt vai trò điều phối, hỗ trợ các bộ ngành, địa phương nâng cao năng lực, đáp ứng yêu cầu kết nối kỹ thuật, bảo đảm an toàn thông tin mạng.

Năm 2024: Phát triển kinh tế số với 4 trụ cột quan trọng

Chương trình CĐS quốc gia, Chiến lược quốc gia phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số đặt ra 62 mục tiêu đến năm 2025, trong đó đến nay đã hoàn thành 18 mục tiêu (đạt 29%), 27 mục tiêu có khả năng hoàn thành cao (chiếm 43,5%) và 17 mục tiêu cần phải nỗ lực tập trung mới có thể hoàn thành đúng hạn (chiếm 27,5%). Các khuyến cáo của tổ chức quốc tế cũng cho rằng, Việt Nam cần đưa chỉ số CĐS quốc gia lên mức 0,8 và duy trì trong nhóm 50 nước dẫn đầu thế giới ở tất cả các lĩnh vực liên tục trong khoảng 1 thập kỷ để tạo ra sự phát triển bứt phá. 

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Bộ trưởng Bộ TT&TT, Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về CĐS, nhấn mạnh: CĐS quốc gia đã đi qua 4 năm: năm thứ nhất (2020) là năm khởi động CĐS quốc gia; năm thứ 2 (2021) là năm tổ chức tập CĐS trên phạm vi toàn quốc về phòng chống COVID-19; năm thứ 3 (2022) là năm tổng tiến công CĐS với việc phát triển các nền tảng số dùng chung quốc gia; năm thứ 4 (2023) là năm dữ liệu số. Đến nay, đã đủ điều kiện để CĐS quốc gia gắn với nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, kinh tế số là một động lực tăng trưởng kinh tế quan trọng; trong đó kinh tế số Việt Nam đã chiếm gần 17% GDP và luôn có tốc độ tăng trưởng cao hơn tăng trưởng GDP khoảng 3 lần, đặc biệt kinh tế số còn giúp tăng năng sức lao động vốn là chỉ tiêu mà nhiều năm qua chúng ta chưa đạt được. Vì vậy, Ủy ban Quốc gia về CĐS lựa chọn trọng tâm cho năm 2024 là phổ cập hạ tầng số, sáng tạo nội dung số để phát triển kinh tế số, tạo động lực mới để tăng trưởng kinh tế và năng suất lao động. Muốn phát triển kinh tế số cần có hạ tầng số; hạ tầng số Việt Nam bao gồm hạ tầng viễn thông, hạ tầng IOT, hạ tầng điện toán, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng cung cấp công nghệ số (như dịch vụ và các nền tảng số có tính hạ tầng)…

Theo Bộ TT&TT, giai đoạn 2011-2021 tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam đã có cải thiện (5,3%), tuy nhiên vẫn ở mức thấp so với khu vực. Năm 2024, mục tiêu tăng năng suất lao động của Việt Nam đặt ra là tốc độ tăng bình quân đạt trên 6,5%. Trong bối cảnh kinh tế suy thoái trên quy mô toàn cầu do ảnh hưởng hậu COVID-19 và tình hình địa chính trị giữa một số quốc gia đang có nhiều biến động, cách tiếp cận tổng thể là các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp viễn thông và doanh nghiệp nhà nước tập trung vào nhiệm vụ phổ cập hạ tầng số.

Bộ TT&TT cho rằng doanh nghiệp viễn thông, doanh nghiệp công nghệ số đóng vai trò tiên phong sáng tạo ứng dụng số đa dạng phục vụ các ngành, lĩnh vực. Các bộ, ngành, địa phương cùng tham gia sáng tạo và triển khai ứng dụng số để phát triển kinh tế số. Danh mục nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 gồm: 9 nhiệm vụ phổ cập hạ tầng số, 5 nhiệm vụ phổ cập các yếu tố nền tảng cho kinh tế số và 6 bài toán lớn về sáng tạo ứng dụng số đặt hàng các doanh nghiệp viễn thông, doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam tập trung giải quyết.

Phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp lần thứ 7, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành và địa phương quán triệt một số quan điểm chỉ đạo trong năm 2024: Luôn có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược trong CĐS. Phát triển kinh tế số phải lấy tri thức và dữ liệu số làm yếu tố sản xuất chủ yếu, công nghệ số làm động lực cốt lõi, hạ tầng số hiện đại để đẩy nhanh công cuộc cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, mô hình quản trị văn minh và hiện đại, thể hiện khát vọng công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Phát huy tính chủ động, sáng tạo, huy động mọi nguồn lực, sự tham gia của hệ thống chính trị, người dân, cộng đồng doanh nghiệp để phát triển kinh tế số; xây dựng cơ chế chính sách thu hút, tận dụng mọi nguồn lực phát triển mạnh mẽ hạ tầng số; ưu tiên số hóa các ngành kinh tế gắn với tăng năng suất lao động, xã hội, quản lý và đổi mới sáng tạo…

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: Các bộ, ngành Trung ương, các địa phương phải tích cực, chủ động, kịp thời và hiệu quả hơn nữa trong phối hợp với Bộ Công an khai thác toàn diện, hiệu quả cơ sở dữ liệu dân cư, phục vụ đơn giản thủ tục hành chính, giảm chi phí và thời gian đi lại của người dân, chống tiêu cực, mở rộng giao dịch điện tử và đồng thời góp phần làm cho cơ sở dữ liệu đúng, đủ, sạch, sống. 

Thủ tướng nêu nhiệm vụ trọng tâm của Ủy ban Quốc gia về CĐS và Ban Chỉ đạo của các bộ, ngành, địa phương là ban hành kế hoạch CĐS năm 2024; tổ chức triển khai thực hiện với chủ đề phát triển kinh tế số với 4 trụ cột: công nghiệp công nghệ thông tin, số hóa các ngành kinh tế, quản trị số, dữ liệu số, là động lực quan trọng phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.